Morgen is het 162 jaren geleden dat het Koninkrijk der Nederlanden in hun toenmalig koloniaal rijk de slavernij afschafte.  Dit betekende einde aan gevangenschap voor de tot slaaf gemaakten in de kolonie Suriname en 'Curaçao en onderdanen' (Curaçao, Aruba, Bonaire, Saba, St-Eustatius en St-Maarten): zij waren nu ineens vrije Nederlandse onderdanen met Nederlands burgerschap. Dit word jaarlijks herdacht in Suriname als Keti Koti (Sranangonto voor 'de kettingen zijn gebroken'), in Curaçao, Aruba, Bonaire, Saba, St-Eustatius en St-Maarten word dit gevierd als Dia Di Abolishon (Papiamento voor 'Dag van Afschaffing') of Emancipation Day genoemd, zoals in derest van de Cariben op de plekken waar Engels de voertaal is. Het was een keerpunt in de geschiedenis waarbij de voormalig tot slaaf gemaakten, en vanaf dat moment hun nazaten, een eigen weg konden gaan en konden integreren in de samenleving met gelijke rechten (al hoewel in de praktijk raciale discriminatie een doorwerking van het slavernijverleden is gebleven). 

Let op: hoewel de slavernij op papier in 1863 werd afgeschaft, moesten de tot slaaf gemaakten in Suriname nog verplicht tien jaar doorwerken op de plantages onder een soort "staatstoezicht", tot 1873. Daarom wordt ook wel gezegd dat de daadwerkelijke vrijheid pas 152 jaar geleden (in 2025) begon.

Het Our HERitage-team met sommige deelnemers en partners namen deel aan een slavernijgeschiedenis wandeling, die speciaal voor dit project werd verzorgd. De rondleiding werd deskundig gegeven door Britt van Duijvenvoorde, die ons meenam langs een aantal sleutelplekken in Leiden die een belangrijke rol speelden in de trans-Atlantische slavernij.

Het indrukwekkende van deze wandeling was dat het slavernijverleden in relatie tot Leiden geen geheel ‘zwart-wit’ situatie was. Er waren historische figuren die juist voor hervorming waren (onder andere abolitie), maar de tijdsgeest bleek er niet gereed voor te zijn. Verder kwam ook naar voren hoe religie werd ingezet om zowel slavernij te rechtvaardigen (kerkelijke interpretatie van de vervloeking van Cham) als om slavernij te veroordelen (vanuit Christelijke naastenliefde).

De stad Leiden symboliseert hiermee een innerlijke strijd van de toenmalige Nederlandse samenleving door de koloniale tijd heen en hoe dit uiteindelijk tot emancipatie heeft geleid. De deelnemers aan de wandeling gaven ook aanvullende informatie tijdens de wandeling. Het was mooi om te zien hoe mensen van verschillende achtergronden betrokkenheid voelden bij het onderwerp.

De wandeling maakte pijnlijk duidelijk hoe diep het slavernijverleden in onze omgeving verweven zit. Niet alleen in de archieven, maar ook zichtbaar in de straten, gebouwen en herinneringscultuur van een stad als Leiden. Tegelijkertijd bood het ruimte voor dialoog, reflectie en verbinding. Precies waar Our HERitage voor staat.

Voor degene die ook bij Britt's wandelingen door Leiden willen zijn, kan je je hier aanmelden: https://www.visitleiden.nl/nl/agenda/365095431/slavernij-wandeling-1

Afgelopen weekend vierde het CBG | Centrum voor familiegeschiedenis zijn 80-jarig bestaan. Het was een feest vol hoogtepunten: een besloten partnerdag in de vorm van een wetenschappelijk symposium, de volgende dag het Famillement, de bekendmaking van de Familiehistoricus 2025, de GenTalkShow en de publicatie van een speciale GEN-editie. Our HERitage was aanwezig bij de speciale partnerdag voorafgaand aan het Famillement.

In een intieme en warme setting kwamen onderzoekers, samenwerkingspartners en andere betrokkenen samen. Er waren veel bekende gezichten. Mensen die het werk van Our HERitage al langere tijd volgen of op verschillende manieren onderweg hebben ondersteund, waren erbij. Het werd een dag van verdieping en waardering voor elkaars inzet, maar ook om verschillende standpunten uit te wisselen.

De volgende dag was er overal in het CBG-gebouw iets te beleven: van live interviews tot informatiestands, van persoonlijke ontmoetingen met onderzoekers tot het bijwonen van de verkiezing van de Familiehistoricus 2025. Ook wij spraken met bezoekers over de rol van vergeten stemmen in familiegeschiedenissen, precies waar Our HERitage zich hard voor maakt. De gesprekken gingen niet alleen over stambomen of archieven, maar vooral over de betekenis van familiegeschiedenis in het heden. Wie wordt herinnerd? Wie ontbreekt nog in de verhalen? En hoe zorgen we dat stemmen die te lang zijn genegeerd een plek krijgen? 

Op dinsdag 6 mei vond op de residentie van Ambassadeur Walter Oostelbos in Suriname een bijzondere bijeenkomst plaats, gewijd aan het rijke culturele erfgoed van de Caribische regio, waar ook Suriname en de Guianas onder vallen. In het kader van het Our HERitage project, dat zich richt op de kracht en diversiteit van Caribische vrouwen om stereotypering te doorbreken, werden historische portretten uit de koloniale tijd gepresenteerd die de veelzijdige bijdragen van deze vrouwen aan de maatschappij in de schijnwerpers zetten.

De avond begon met een hartelijke openingsspeech van Ambassadeur Walter Oostelbos, die de waarde van erfgoed en culturele samenwerking benadrukte. Hij prees het initiatief van Our HERitage en de belangrijke rol die het speelt in het bevorderen van het begrip en de waardering van de geschiedenis van Caribische vrouwen. Na zijn toespraak kreeg het publiek een videoboodschap te zien van Fausia S. Abdul, oprichtster van Our HERitage, waarin zij het ontstaan en de doelstellingen van het project toelichtte. Ze benadrukte dat heritage niet in een hokje past en identiteit een bewegende lange weg is. Ze sprak over het belang van genealogisch onderzoek en de kracht die het diaspora/nazaten biedt om meer te leren over hun eigen afkomst en de rol die vrouwen in hun lijn gespeeld hebben.

Daarna volgde de eerste lezing van de avond  gegeven door historisch letterkundige Hilde Neus, die een boeiende presentatie gaf over de vrije Creoolse vrouwen in de koloniale periode. Deze vrouwen, vaak over het hoofd gezien in de geschiedenis, werden door Neus gepositioneerd als belangrijke figuren in de maatschappelijke en economische structuren van hun tijd. Ze schetste een indrukwekkend beeld van hun leven, hun strijd voor vrijheid en gelijkheid, en hun onmiskenbare invloed op de vorming van de Caribische samenleving.

Foto's gemaakt door Our HERitage.

Our HERitage met David Paulus. Fotograaf: Matt Voigts.